Het tegengaan van klimaatverandering, empowerment van vrouwen en gelijkheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Tot die conclusie komen álle vrouwen die middels een essay of interview hun bijdrage hebben geleverd aan het boek ‘Why women will save the planet’. De manieren waarop deze onderwerpen onderling verbonden zijn, zijn net zo divers als de vrouwen die er over schrijven. Dat zorgt er voor dat dit makkelijk leesbare boek voor iedereen wel een hoofdstuk heeft waardoor deze boodschap overkomt.

We weten natuurlijk dat er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen, meer dan het fysieke. Zelfs in ons rijke en welvarende Nederland zijn vrouwen nog altijd degenen die gemiddeld meer tijd besteden aan zorg voor kinderen of ouderen en het huishouden. Tegelijkertijd hebben ze bij betaalde arbeid een lager loon dan mannen in vergelijkbare banen. Met name in de armere landen zijn de verschillen groter en is het zorg-takenpakket voor vrouwen fysiek meer veeleisend dan hier. Dit zorgt ervoor dat vrouwen meer beïnvloed worden door klimaatverandering dan mannen! In de armere landen moeten vrouwen bijvoorbeeld verder lopen om water te kunnen halen of om voor eten te zorgen als stormen de oogst verwoesten. In de rijkere landen kan dit gaan om dagelijkse boodschappen of het halen en brengen van kinderen van/naar school wat door steeds extremer weer moeilijker kan worden. Dan heb ik het nog niet eens over orkanen die huizen verwoesten en daarmee juist de thuisblijvende vrouwen zwaarder treffen in hun dagelijkse doen en laten.

Tegelijkertijd zijn vrouwen ondervertegenwoordigd in posities waar zij besluitvorming kunnen beïnvloeden. Laten we ons kikkerlandje weer even als voorbeeld nemen. Iets meer dan een derde van de parlementariërs in de Tweede Kamer is een vrouw. Het huidige kabinet doet het met 10 vrouwen op 24 bewindslieden wel beter, maar 50/50 is het niet. De burgercampagne ‘Stem op een vrouw‘ heeft bij de gemeenteraadsverkiezingen gunstig uitgepakt. Veelal door voorkeursstemmen is het gemiddelde percentage vrouwen in de gemeenteraad gestegen van 28% naar 34%. Het kostte me bij het opzoeken van deze cijfers even tijd om te beseffen dat zelfs in Nederland de vrouwen nog ontzettend ondervertegenwoordigd zijn in de politiek en het bedrijfsleven. En waar je ondervertegenwoordigd bent, is het moeilijk om invloed uit te oefenen op beleid!

Beleid blijkt dan ook, misschien niet heel verrassend, vaak genderblind te zijn. Met andere woorden: beleid houdt geen rekening met de bestaande maatschappelijke verschillen tussen mannen en vrouwen en de consequenties die dit misschien heeft voor het effect van de voorgestelde maatregelen. Dit geldt net zo goed voor het tegengaan van of aanpassen aan klimaatverandering als voor bijvoorbeeld armoede. Ook daar zijn grote man-vrouw verschillen te zien, als je daar eens naar gaat kijken. Gelukkig merken we dat er, in ieder geval in de Westerse wereld, een beweging gaande is om genderverschillen juist wèl mee te nemen. Met de actie ‘Behandel me als een dame’ wordt de gezondheidszorg aangesproken op genderblindheid. En steeds meer gemeenten onderzoeken de gendersensitiviteit van hun beleid, zoals onder meer de gemeente Tilburg. Er moet nog een boel gebeuren, maar het begin is er.

Het bijzondere is trouwens dat industrieën die veelal door vrouwen worden geleid, zoals mode en verzorging, vaak meer aandacht besteden aan zowel gelijkheid als duurzaamheid. Ze letten vaker op de arbeidsomstandigheden innoveren om duurzamere producten op de markt te brengen. Natuurlijk zijn er voorbeelden van bedrijven die het hier niet zo nauw mee nemen, zoals Clearasil (gebruikt net als veel andere merken nog altijd plastic microbeads in hun producten) of Wibra (hebben wel een Code of Conduct voor hun leveranciers, maar zijn totaal niet transparant in of er überhaupt ook hierop gecontroleerd wordt), maar in algemene zin wordt er meer aandacht aan de onderwerpen besteed.

Een laatste voorbeeld uit het boek dat ik graag aan wil halen, gaat over vrouwen als ‘agents of change’.  Juist door de bestaande taakverdeling zijn vrouwen de juiste personen om andere te inspireren te veranderen. Empowerment dus. Met ook de mogelijkheid om de verandering in te zetten voor duurzaamheid. Acties waarmee het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen vergroot wordt, zoals het tegengaan van kindhuwelijken, het promoten van onderwijs voor meisjes en vrouwen, het aanbieden van methoden voor gezinsplanning en een verbeterde gezondheidszorg in algemene zin, zijn erg belangrijk voor meer gelijke kansen voor vrouwen. Deze maatregelen zorgen ook voor een minder explosieve groei van de populatie, wat weer gunstig is in het kader van duurzaamheid!

Zoals ik al zei: het boek biedt veel verschillende manieren om naar de samenhang tussen duurzaamheid, empowerment en gelijkheid te kijken. Daarvan heb ik er een aantal uitgelicht in deze blog. Juist door deze verschillende manieren om de onderwerpen te behandelen is ook bij mij de boodschap goed aangekomen. Sinds ik het boek gelezen heb, zorg ik bewust dat groepen die ik moet samenstellen een balans tussen mannen en vrouwen hebben. Ik doe ook maandelijks een donatie aan She Decides, het initiatief van Ploumen om Trump’s terugtrekking uit allerlei zelfbeschikkingsprogramma’s op te vangen. Tot slot probeer ik ook bij de Rode Tent in Leiden, een open vrouwencirkel waar ik deel van uitmaak, de onderwerpen empowerment en zorgen voor de aarde te verbinden. ‘Why women will save the planet’ is een eye-opening boek dat mijn kijk op duurzaamheid blijvend heeft veranderd. En daar ben ik blij mee!

P.S. Wil jij het ook lezen? Het boek staat in mijn duurzame mini-bieb!