Het plasticprobleem op Bali is niet ons probleem. Want het is daar, toch, en daar hebben wij hier niks mee te maken, toch?
Dit was de eerste stelling voor het mede door museum Volkenkunde georganiseerde discussiepanel met Merijn Tinga (Plastic Soup Surfer), Theo Stijnen (branchevereniging PlasticsEurope Nederland), Karl Beerenfenger (By the Ocean we Unite) en twee havo-scholieren die hebben meegedaan met onderzoek naar zwerfafval in Leiden. De voorgestelde oplossing van de scholieren: maak met straattekeningen op en bij vuilnisbakken duidelijk wat het zwerfafval probleem doet en nodig gelijk uit die extra stappen naar de vuilnisbak te zetten.
Jullie zullen begrijpen dat de panelleden en wij in de zaal het oneens waren met deze stelling. Veel van de bedrijven die de troep op Bali verkopen, wetende dat er geen afval-systeem is zoals hier in Nederland, zijn gevestigd in ons rijke westen. En het beeld van welvaart dat we hier hebben, wordt logischerwijs nagestreefd door landen als Bali. En dan hebben we het nog niet eens over plastic van hier dat daar gedumpt wordt of via de waterwegen daar terecht komt.
Vooral de discussie tussen Merijn en Theo was af en toe heftig, aangezien Merijn veel van de verantwoordelijkheid bij de plasticindustrie legt terwijl Theo van mening is dat het om een gedeelde verantwoordelijkheid gaat. Dat is ook wel mijn mening, overigens, want volgens mij hebben we allemaal een rol in de hele keten van plastic. Als consument maken we dagelijks keuze voor de producten die we gebruiken en de manier waarop we eten. De industrie is verantwoordelijk voor een passende materiaalkeuze en inzamelsystemen waarmee afgedankte producten en verpakkingen makkelijk verwerkt en hergebruikt worden en in ieder geval niet in het milieu terechtkomen. De overheid kan met straffen en beloningen, oftewel met wet- en regelgeving het milieubewuste gedrag van zowel consument als bedrijf stimuleren.
Ik vind het een mooie ontwikkeling dat allerhande organisaties zich bewust zijn van het plasticprobleem. Met de tentoonstelling ‘BALI – Welcome to paradise’ laat museum Volkenkunde de mooie kant van Bali zien, met natuur en cultuur. Èn de minder mooie kant, met de impact van toerisme en het zo overduidelijke plasticprobleem. De vormgever van de tentoonstelling gaf aan dat dit laatste nog meer aandacht zal krijgen als het Tropenmuseum deze expositie overneemt. Nu zie je bijvoorbeeld een video van een Balineese kunstenaar die het plasticprobleem zichtbaar wil maken en een video van een meisje dat met haar surfklas regelmatig tussen plastic afval in het water ligt. Ik hoop oprecht wel dat er ook in de bedrijfsvoering verder gedacht wordt over het plastic dat wellicht nog in de museumwinkel of de restauratie wordt gebruikt! Maar los daarvan is het een mooie tentoonstelling die je nog tot 26 mei in Leiden kan zien.
De grootste take home message van het panel kwam voor mij van 3-havoleerling Sanne Dissel: als individu kun je een verschil maken met de keuzes die je maakt in het dagelijks leven, maar alleen als je deze keuzes openbaar maakt en andere mensen ook prikkelt of inspireert tot verandering. Dat is precies wat ik hoop te doen 🙂
